Boek een verblijf in Bilbao zelf of in de prachtige omgeving. Tegenwoordig vliegt Vueling dagelijks op de Baskische hoofdstad. Natuurlijk is het Guggenheim museum een onbetwist hoogtepunt, maar Bilbao biedt echt meer dan dit met titanium platen bedekte, futuristische gebouw van Frank O. Gehry, dat de basis vormt voor de kunst van grootse namen als Andy Warhol, Gilbert & George, Louise Bourgeois en Jeff Koons . Wij raakten onder de indruk van de manier waarop Bilbao korte metten maakt met zijn rijke industriële verleden als belangrijke scheepswerf en industriestad gericht op staal en ijzer.

Somos agua

Het beste kun je dat zien door een boottocht te maken over de rivier de Nervión die de stad doorkruist. ‘Somos agua’, is de gevleugelde uitdrukking van de echte Bilbeños. Het betekent ‘wij zijn water’ en geeft aan hoe de stad van oudsher met water verbonden is. Een kleine tien kilometer overbrugt de afstand tussen het stadscentrum en de zee.

Daar aan de wijdse riviermonding die uitkomt in de Golf van Biskaje ligt Getxo. Dit is de chique buitenwijk van de stad. De linkeroever van de Nervión met de plaatsen Barakaldo, Sestao en Portugalete was gereserveerd voor de staal- en metaalfabrieken, de scheepsbouw en de woningen van de fabrieksarbeiders. Op de rechteroever van de rivier met de plaatsen Erandio, Leioa en Getxo, bouwden de fabriekseigenaren hun villa’s en konden zo aan de overkant hun bedrijfsterreinen in de gaten houden. De boottocht voert ons langs de beroemde Puente Colgante  en eindigt in de jachthaven van Getxo.

De rivier

Wij stappen in de boot nadat we per step het Guggenheim Museum hebben verruild voor het Maritieme Museum Ría de Bilbao. Hier leren we op moderne wijze meer over de invloed van het water op het verloop van de geschiedenis van Bilbao. Het strak vormgegeven gebouw dat sterk aan een reusachtige container doet denken, staat op de plek waar van tot de sluiting in 1984 de scheepswerf lag. De rode kraan en een grote ijzeren ketting naast de ingang verwijzen naar het recente verleden van deze plek.

We hebben geluk met het weer. Na veel regen is het eindelijk droog én zonnig. Zeker geen vanzelfsprekendheid in dit gedeelte van Spanje, zo leren we van het intens groene uiterlijk van de omgeving. Eerst varen we een stukje terug naar het Guggenheim museum. Vanaf het water is het gebouw nóg indrukwekkender en beter in zijn volle omvang te bewonderen als eerder vanaf de kant.

Als we het centrum uitvaren verdwijnt de bebouwing en zien we afwisselend op de linkeroever vervallen fabrieksloodsen en verlaten industrieterreinen. De rechteroever laat veel scheefgezakte woningen zien die gevuld met krakers het onvermijdelijke lot van de sloopkogel afwachten. Bouwactiviteiten verwijzen hier en daar al op de nabije residentiële toekomst die het stadsbestuur voor dit gebied voor ogen heeft.

Hanging bridge  

Als we een tijdje varen doemt in de verte een bijzondere stalen constructie op. De gids begint te vertellen over deze ‘Puente Colgante’, de hangende brug. Pas als we de wonderlijke brug naderen, zien we de grote gondel die met stalen kabels aan de constructie hangt en mensen met hun voertuigen van de ene oever naar de andere brengt. Deze brug vormt het enige Spaanse industriële erfgoed op de lijst van Unesco en werd daar in juli 2006 op bijgeschreven. Deze oudste transportbrug ter wereld ging in 1893 open. In de hoogtijdagen van de industriële revolutie zocht men hier naar een oplossing om de vele bewoners van de rechterover naar hun werk aan de overkant van de rivier te brengen zónder daarbij de het drukke verkeer over het water te hinderen.

Alberto Palacio, een van de leerlingen van Gustave Eiffel, ontwierp de brug samen met ingenieur Ferndinand Arnodin, die de op dat moment zeer innovatieve lichtgewicht stalen gedraaide kabels bedacht. Zo was er geen enorme constructie nodig die ook nog eens open en dicht moest om de grote schepen te laten passeren. De brug functioneert nog steeds en de dienst werd enkel vier jaar onderbroken na een bombardement in de Spaanse Burgeroorlog. Toeristen kunnen nu met een lift omhoog in een van de twee 60 meter hoge palen om vanaf de bovenkant van de constructie te genieten van het spectaculaire zicht op de haven en de rivier.

Als we erlangs varen vertrekt net achter ons de gondel. Het is een bijzonder gezicht en vast bijzonder om mee te maken als je Bilbao bezoekt. De oversteek kost minder dan één euro en iets meer als je met een auto gaat. De passage bovenin kun je bezoeken voor 7 euro. Gepensioneerden en kinderen vanaf 5 jaar betalen 5,60 euro. Kom je met metro lijn 1, stap dan uit bij halte Areeta en kies bij lijn 2 voor de halte Portugalete.

Getxo

Het water waarover we varen wordt steeds wijdser tot we bij de monding van de Golf van Biskaje aankomen en aanmeren in de jachthaven van El Abra-Getxo. Aan de overkant zien we de plaats Zanturtzi liggen. In Getxo wemelt het van de mensen die aan het begin van de avond massaal naar buiten zijn gekomen om te genieten van het prachtige weer. Ze zitten op de trappen bij de haven, op terrasjes en langs de kades. We lopen omhoog om de witte huisjes te bewonderen die sterk doen denken aan de pueblos blancos die zo typisch zijn voor Andalusië. De huisjes zijn hier echter fleuriger, met vrolijk geverfde deuren, kozijnen en balkons.

In veel van de hobbelige straatjes bedekt met grote keien kun je terecht voor heerlijke pintxos (kleine, culinaire meesterwerkjes vaak op een stukje brood met een prikker erin) of banderillas (een prikker met verschillende soorten etenswaar eraan geprikt zoals augurkjes, uitjes, olijven en kaas). Direct achter de smalle straatjes vindt je het strand van Ereaga dat populair is onder surfers. Wil je niet met de boot, dan kun je ook lijn 1 van de metro nemen en uitstappen bij halte Gobela of Neguri om Getxo te bezoeken. De reis duurt iets minder dan een half uur vanaf het oude centrum van Bilbao.

Interessante weetjes

Inwoners van Bilbao hebben als bijnaam Botxeros. Dit is afgeleid van ‘el botxo’, dat kuil betekent en verwijst naar de ligging van de stad in een kuil tussen glooiende, groene heuvels.

De kelder van het Carlton Hotel midden in het stadscentrum deed tijdens de Spaanse burgeroorlog dienst als hoofdkwartier voor de Baskische overheid en is volledig gewapend met beton tegen bomaanslagen. Op de muren hangen foto’s van beroemdheden die hier waren. De bovenste verdieping van hetzelfde hotel is de koninklijke suite. Speciaal voor gast Luciano Pavarotti werd er een keuken in gebouwd, zodat de Italiaanse operazanger er zijn eigen pasta kon koken.

Overal in het historische centrum van Bilbao kun je tussen de twee en vijf meter hoogte een verschil zien in de kleur van de gebouwen. Deze lijn is het gevolg van de zware overstroming in 1983, waarbij de hele oude stad onder water kwam te staan. Die dag viel ruim 500 liter water per vierkante meter.

De metro van Bilbao werd ontworpen door de Britse architect Norman Foster en stond ooit bekend als de beste metro ter wereld vanwege de moderne architectuur. De ingangen naar de metro-stations worden nog steeds ‘fosteritos’ genoemd.

De titanium platen waarmee het Guggenheim Museum is bedekt, verwijzen naar de ijzerindustrie waar Bilbao groot mee is geworden. Frank Gehry gebruikte 33.000 van die platen die samen ruim 50 ton wegen (Guggenheim-bilbao.es).

Als Atlético Bilbao voetbalt, hoor je hun fans regelmatig ‘Alirón, alirón, el atletic es campeón’ roepen in het publiek. Dit woord is afkomstig van de mijnwerkers die op zoek naar ijzer in het Engels verheugd ‘all iron! (allemaal ijzer) ’ naar boven riepen als ze een goede vondst hadden gedaan. Met de tijd werd het verspaanst tot ‘alirón’, waarmee nog steeds uitdrukking wordt gegeven aan grote vreugde.

Een reusachtige wijnopslag in het nieuwe centrum van de stad werd in 2010 door Philippe Starck omgetoverd tot het multifunctionele culturele centrum Alhóndiga. Sta je in de ruimte en kijk je naar boven, dan zie je ze niet vliegen, maar zwemmen. De transparante bodem van het gemeentelijke zwembad vormt het plafond. Drink of eet iets boven op het dakterras met prachtig uitzicht bij Yandiola.

Praktisch

Heb je behoefte aan een Nederlandstalige gids met een schat aan interessante informatie over de stad en de omgeving inclusief cultuurhistorische achtergronden, bel dan Elke Panneels. Deze Vlaamse woont al jaren in Bilbao en kent de stad, de omgeving én de bijbehorende cultuurhistorische achtergronden op haar duimpje. Wil je de stad per fiets of per step verkennen, neem dan contact op met Basque Taste.

Wil je je uitgebreid laten voorlichten over het Baskenland in het algemeen of Bilbao in het bijzonderen heb je behoefte aan een precies op jouw wensen afgestemde reis naar dit bijzondere deel van Spanje, schakel dan de mensen van GoBasquing in. Een superenthousiast team met een schat aan ervaring en vloeiend Engelssprekend, helpt je op weg.