Voorzichtig schuifelden ze verder tot ze op menselijke botten stuitten. Een van de jongens speurde verder tot zijn schreeuw van angst iedereen deed opschrikken.
ADVERTENTIE
Het diffuse licht scheen op een paar spierwitte spookverschijningen. Samen met de menselijke resten was dit teveel van het goede en zonder overleg vluchtten de vijf naar de uitgang.
Onwetend van het feit dat de spookverschijningen in werkelijkheid slechts een paar kalkstenen stalagmieten waren en dat ze grotten hadden ontdekt die nog steeds uniek zijn in de wereld.
Nerja stond vanaf dat moment definitief op de kaart en de grotten vormen inmiddels, op het Alhambra in Granada en het Prado Museum in Madrid na, de grootste toeristische trekpleister van Spanje.
Vleermuizen
De jongens waren eigenlijk op jacht naar vleermuizen in een bestaande grot die werd gebruikt als afvalplaats. Een sterke luchtstroom uit een gat in een hoek wekte hun nieuwsgierigheid en nadere inspectie bracht een nauw gangetje aan het licht dat werd versperd door een grote rots.
Een dag later keerden ze terug en met het meegebrachte gereedschap lukte ze het om de grot in te lopen tot ze door de ‘spoken’ werden afgeschrikt. Al snel kwam er een heel circus van archeologen, historici, biologen, geologen en journalisten op de been om hun professionele licht over het wonder onder de aardkorst laten schijnen.
In datzelfde jaar werden de Galerías Altas ontdekt en pas in 1970 de Galerías Nuevas. De drie met elkaar verbonden grotten samen hebben een oppervlak van maar liefst 35.484 vierkante meter en een indrukwekkende lengte van ruim 7.000 meter.
Amper twee jaar na ontdekking van de eerste twee grotten, werden ze tot Artistiek Historisch Monument verklaard.
De grot van de wonderen
De faciliteiten om bij de grotten te komen en bij de grotten zelf zijn on-Spaans goed geregeld. De enorme parkeerplaats, het informatiecentrum en het restaurant met spectaculair uitzicht over de zee, verraden de doorlopende aanwezigheid van ontzettend veel bezoekers.
Al een kwartier voor opening groeperen toeristen zich bij het loket van de kaartverkoop. Gids en prehistoricus Antonio, leidt ons langs deze meute en we stappen na het schelle ochtendlicht het contrasterende duister van de Sala del Belén (kerststalvertrek) binnen.
La Pepita
Naast een verzameling archeologische vondsten ligt in een glazen vitrine het opgekrulde skelet van La Pepita (klompje). Volgens Antonio is ze rond haar achttiende overleden en leed vlak voor haar dood (ongeveer achtduizend jaar geleden) aan een heftige oorontsteking.
Achter in dit vertrek staat een verzameling kleine stalagmieten zo gegroepeerd, dat er met een beetje fantasie de stenen figuren van de drie koningen uit een kerststal in te herkennen zijn.
Om ons heen maken de grillige vormen van de stalagmieten en stalactieten al behoorlijk wat indruk, totdat we aankomen in het voorportaal van de ‘echte’ grot: Sala de la Cascada (watervalzaal) die ook wel de Sala del Ballet (balletzaal) wordt genoemd.
Via de tribunes die uitkijken op een natuurlijk ondergronds podium, tegen het decor van een enorme pilaar, lopen we de grot binnen. Een duizelingwekkend grote ruimte ligt voor ons. In de verte zien we het door balustrades gemarkeerde pad voor bezoekers lopen. De grot vanaf hier tot het einde is bijna een kilometer lang.
Stenen kathedraal
De schaarse verlichting benadrukt de bizarre verzameling aan vormen waardoor de grot in zijn geheel lijkt op een gigantische, ondergrondse kathedraal. Antonio wijst ons op alle opvallende vormen die we anders wellicht over het hoofd zouden hebben gezien.
Linksboven op een soort plateau zien we bijvoorbeeld een soort replica van de toren van Pisa. De Sala del Ballet vormt het toneel voor het jaarlijkse muziek- en dansfestival. Dit schijnt een ongeëvenaard spektakel te zijn vanwege de prachtige akoestiek in deze ruimte.
Tegelijkertijd verwijst de andere naam (Sala de la Cascada) naar de gigantische pilaar in het midden. Recht van voren lijkt deze op een reuzenlaars en over de zijkant rechts stroomt versteend water in vreemd gevormde, verticale slierten naar beneden.
Een stukje verder hangen aan het plafond stalactieten in vormen die sterk doen denken aan de torenspitsen van La Sagrada Familia in Barcelona. Gaudí moet hier, al dan niet bewust, zijn inspiratie vandaan hebben gehaald.
Marmer en kalksteen
Antonio vertelt dat de bodem in dit gedeelte van Spanje bestaat uit verschillende soorten marmer. Op de plekken waar het marmer poreus was en waar doorheen gedurende miljoenen jaren water liep, vormden zich leemtes in de bodem.
Bij het verdergaande proces ontstonden er in die ruimtes door de kalkresten in de waterdruppels stalactieten en stalagmieten. Op de plaatsen waar het marmer in de aardkorst dikker en minder poreus is, zijn de stalactieten zoals hier bij de ‘Gaudi-stenen’ fijner en dunner gevormd.
Al het kalksteen om ons heen blijkt oorspronkelijk maagdelijk wit te zijn geweest. Een nieuw verlichtingssysteem van glasvezellicht (koud licht) moet de verdere verkleuring van het gesteente tegengaan.
De grot vertoont nu alle tinten beige en bruin, is hier en daar groen uitgeslagen vanwege het mos dat op de stenen groeit en neigt soms zelfs naar roze.
Wij zijn het erover eens dat die kleurenschakeringen de grot wel een meer mysterieus uiterlijk geven. Niet alleen de verlichting heeft een verkleurend effect gehad, vooral de vele bezoekers gedurende de afgelopen 45 jaren hebben met hun lichaamswarmte, adem en stoffen die ze van buiten meenamen een negatief effect op de witte kleur gehad.
Bijgeloof
We lopen door naar de Sala de los Fantasmas (spokenvertrek) en ontmoeten daar de stalactieten die inderdaad veel weg hebben van spookachtige mensfiguren.
Schuin hier tegenover staat een eenzame stalagmiet zo dicht bij het pad dat kennelijk niemand de verleiding kan weerstaan deze aan te raken. Het topje is er helemaal zwart van uitgeslagen.
De legende hier zegt dat, als je er je hand oplegt en er vervolgens een druppel op valt, je binnen afzienbare tijd zult gaan trouwen. Singles of mensen met een trouwwens moeten hier dus even opletten.
Tegenover deze ‘trouwrots’ hangen wel erg bizar gevormde stalactieten. Wie er vanuit gaat dat stalactieten allemaal de vorm hebben van een omlaag hangende zuil, komt in Nerja bedrogen uit.
Een complete stoffenafdeling van een warenhuis hangt hier hoog in de lucht klaar om neer te dalen. Alsof een beeldend kunstenaar uiterst secuur de plooien in de stenen lappen stof heeft gehouwen.
Een stukje verder is er aan de rechterkant van de route een soort minigrot te zien waar de vloer helemaal bezaaid ligt met muntstukjes van twee en vijf eurocent. Mensen hebben kennelijk niet al teveel geld voor hun geluk of wensen over.
Zaal der rampen
Achter in de grot komen we in het meest bijzondere gedeelte, de Sala del Cataclismo (de zaal der rampen) terecht. Hier staat de grootste ondergrondse pilaar ter wereld die dankzij zijn omvang ook een vermelding heeft in het Guinness Book of Records.
De zuil is meer dan dertig meter hoog en heeft een basis van ongeveer dertien bij zeven meter. Om de reusachtige pilaar heen ligt een chaotische verzameling aan gesteente.
Grote rotsblokken en delen van stalactieten zijn tijdens de vele aardbevingen die zich hier hebben voorgedaan neergestort, daarbij lege plekken op het plafond achterlatend.
Eerder vertelde Antonio ons dat een stalagmiet maximaal één centimeter per jaar groeit. Daarom is bekend hoelang geleden elke stalactiet op deze plek ongeveer moet zijn neergestort. Bovenop een aantal ervan zijn namelijk alweer kleine stalagmieten aan het groeien.
Broccoli en Cyrano de Bergerac
Links zien we een soort rots die is getransformeerd tot een marktkraam. De vormen op deze stalagmiet doen ons denken aan broccoli, bloemkool en zelfs aan bossen tulpen.
Het is ongelooflijk dat ieder deel van elke pilaar een ander patroon heeft en waarbij alle patronen in al hun grilligheid toch perfect op elkaar afgestemd lijken te zijn.
We lopen om de recordzuil heen en zien opeens recht vooruit het profiel van Cyrano de Bergerac. Nog ongelooflijker dan alle eerdere vormen die we zijn tegengekomen is het feit dat slechts neervallende druppels water op deze plek zo’n perfect beeld hebben kunnen fabriceren. Alle vormen die er in de natuur bestaan lijken in de grotten van Nerja in versteende versie aanwezig te zijn.
Achterover hangend ziet het plafond van de grot eruit als de bodem van de grote oceaan waar deze het diepst is, al hebben we die zelf natuurlijk nog nooit onder ogen gehad.
De op zeewier lijkende stalactieten wuiven nog net niet mee op de stroming van het water, maar dat lijkt dan ook het enige verschil te zijn.
Rotstekeningen
Al vanaf de prehistorie werd de grot afwisselend gebruikt als woning en als begraafplaats. Jagers en vissers lieten er ook rotstekeningen achter.
In totaal zijn er zeshonderd rotstekeningen of onderdelen daarvan gevonden. Slechts een dertigtal is echt herkenbaar. Hier zijn beesten als koeien, paarden, geiten, rendieren en vissen in te herkennen.
Vermoed wordt dat deze tekeningen voor de prehistorische grotbewoners een soort visualisaties vormden voorafgaand aan de jacht. Zo probeerden zij een vette prooi bij hun goden af te dwingen.
Het interpretatiecentrum maakt op erg interessante en duidelijke manier inzichtelijk hoe de grotten zijn ontstaan en biedt informatie over de biologische, geologische en historische achtergronden.
Praktisch
Festival Cueva de Nerja, 17 tot en met 22 juli 2012
Dinsdag 17: Salzburg Orchester Soliste
Woensdag 18: Antonio El Pipa y Lola Greco
Donderdag 19: Orquesta Barroca de Sevilla
Vrijdag 20: Gran Gala del Ballet Ruso
Zaterdag 21: Pasión Vega
Zondag 22: Comediants
Toegangsprijs tussen 25 en 60 euro. Aanvang: 22.00 uur.
Speleologie
Het is mogelijk om de voor het grote publiek ontoegankelijke zalen van de grotten te bekijken. Dit gebeurt altijd onder begeleiding van een team van specialisten in groepen van maximaal tien personen en slechts tussen oktober tot juni.
Voor deze excursies is een goede lichamelijke conditie vereist. Prijs per excursie die in totaal zeven en een half uur duurt, is 100 euro. Zie voor meer informatie: www.cuevadenerja.es
